Ông Nguyễn Minh Đệ bên những kỷ vật thời chiến

Mùa đông cuối tháng 12 của 50 năm về trước, Mỹ đã mở cuộc tập kích bằng không quân vào Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, thị xã của miền Bắc. Với tinh thần mưu trí, dũng cảm, quân và dân ta, trong đó có những người con quê hương Hải Dương đã làm nên một chiến thắng kỳ tích. 

Khốc liệt

Đón chúng tôi vào một sáng mùa đông tại ngôi nhà nhỏ trên phố Chương Dương (TP Hải Dương), người lính già năm nay đã ngoài 70 tuổi chỉn chu trong trang phục cựu chiến binh với nhiều huân huy chương cài trên ngực áo. Ông là đại tá Nguyễn Minh Đệ, nguyên cán bộ tuyên huấn thuộc Ban Chính trị, Trung đoàn 261, Sư đoàn 361, Quân chủng Phòng không - Không quân.

Trong Chiến dịch Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không, với cương vị là cán bộ chính trị, ông có nhiệm vụ nắm vững tình hình chính trị, tư tưởng và quyết tâm chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ các đơn vị để có kế hoạch động viên, khích lệ, bảo đảm đánh thắng địch, bảo toàn lực lượng, an toàn cho nhân dân.

Ông nhớ nhất đêm thứ 2 của chiến dịch, đêm 19.12, địch ném bom vào Sở Chỉ huy ở xóm Đầm, xã Vân Trì (huyện Đông Anh, Hà Nội) nhưng lại ném lệch vào 2 làng bên cạnh, làm rất nhiều người tử vong. Ngay trong đêm, ông được đơn vị bổ sung, tăng cường lực lượng đi cứu dân tại 2 làng này. “Mặc dù đã từng chứng kiến đồng đội hy sinh nhưng cảnh mất mát nhiều và tang thương đến như vậy thì đó là lần đầu tiên tôi thấy. Điều đó càng làm tăng thêm ý chí và lòng căm thù giặc Mỹ trong tôi và đồng đội”.

Ông Vũ Bá Giảng (ở xã Long Xuyên, Bình Giang), Trung tá, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 469, Sư đoàn 354, Quân khu Thủ đô cũng là một trong những lính Hải Dương trực tiếp tham gia chiến dịch lịch sử đó. Khi đó ông là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 3 pháo cao xạ. “Đường phố vắng tanh bởi phụ nữ, trẻ em đi sơ tán các vùng khác. Mỗi khi phát hiện máy bay địch thì còi báo động của thành phố lại kêu thật to để người dân xuống hầm trú ẩn. Máy bay B52 của Mỹ rải thảm bom khiến nhà cửa đổ sập, hàng loạt cây cổ thụ trơ gốc” - ông Giảng nhớ lại. 

Ông Vũ Bá Giảng vẫn còn giữ chiếc cặp lồng đựng cơm sử dụng trong Chiến dịch Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không