Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Đảng chỉ rõ 27 biểu
hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu
hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
Trong đó có một biểu hiện suy
thoái về tư tưởng chính trị là: "Trong phê bình thì nể nang, né tránh,
ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh”. Thực tế
thấy rằng những thiếu sót, khuyết điểm này đã được gọi đúng tên, cái nọ
liên quan đến cái kia, thậm chí là nơi trú ẩn, là chỗ để ngụy biện cho
những điều sai trái. Vì vậy, phải đồng thời phân tích, chỉ rõ biểu hiện,
nguyên nhân và cách khắc phục nó thế nào cho hiệu quả, để hướng tới xây
dựng một bầu không khí trong lành, tin cậy, chân thành, vô tư trong mỗi
cơ quan, đơn vị.
Xưa nay có nhiều cách nói về những người dĩ hòa vi quý.
Nào là ông ba phải, gió chiều nào che chiều ấy. Nào là ông mũ ni che
tai, khôn ăn người. Nặng nề hơn thì cho rằng đó là kẻ “ngậm miệng ăn
tiền”. Thời hiện đại, còn có những cụm từ mới xuất hiện: “tai lành tai
điếc”, “đi giữa hai hàng”...
Năm 1947, tại Chiến khu Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết cuốn “Sửa
đổi lối làm việc”. Bác gọi những kẻ khôn ăn người như thế là “bọn thứ
ba”. Đó là những kẻ cơ hội, là khôn mà không ngoan, làm gì cũng nghĩ đến
cái lợi riêng mình mà quên đi lợi ích chung, quyền lợi của người khác.
Thời nay, "bọn thứ ba" là người ta ám chỉ những người "dĩ hòa vi quý".
|
Ảnh minh họa / tuyengiao.vn |
Thật ra thành ngữ “dĩ hòa vi quý” khởi thủy của nó là thiện ý tốt.
Nôm na rằng, lấy hòa thuận làm vui. Chịu khó nhẫn nhịn một chút, hòa là
quý, nhẫn là cao. Đừng vội nổi xung lên, phỉ báng, nhiếc móc nhau, bé xé
ra to, mà nên “biến đại sự thành tiểu sự, tiểu sự thành vô sự”. Đúng
như cái nghĩa ngọn nguồn này thì quá hay. Thế nhưng, theo thời gian,
theo những diễn biến phức tạp trong đời sống hiện đại mà dần dần cái
nghĩa của thành ngữ này bị hiểu chệch, hiểu sai, lắm khi chỉ còn được
hiểu theo nghĩa đó là tính cách khôn lỏi, chả bao giờ nêu chính kiến,
“tránh voi chả xấu mặt nào”, tránh mất lòng người khác, nhất là mất lòng
cấp trên.
Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII của Đảng chỉ rõ 27 biểu hiện suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện "tự
diễn biến", "tự chuyển hóa". Trong đó có một biểu hiện suy thoái về tư
tưởng chính trị là: "Trong phê bình thì nể nang, né tránh, ngại va chạm,
thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh”. Thực tế thấy rằng
những thiếu sót, khuyết điểm này đã được gọi đúng tên, cái nọ liên quan
đến cái kia, thậm chí là nơi trú ẩn, là chỗ để ngụy biện cho những điều
sai trái. Vì vậy, phải đồng thời phân tích, chỉ rõ biểu hiện, nguyên
nhân và cách khắc phục nó thế nào cho hiệu quả, để hướng tới xây dựng
một bầu không khí trong lành, tin cậy, chân thành, vô tư trong mỗi cơ
quan, đơn vị.
"Ngậm miệng" tức là ngược lại với những anh hay phán xét, phách lối, a
dua, nói năng văng mạng. Đương nhiên, cả hai thái cực này đều cần phê
phán. "Ngậm miệng" mà là “một sự nhịn chín sự lành”, giữ kín chuyện nội
bộ, khỏi tổn thương người khác thì hẳn là điều tốt. Cái nguy hại ở chỗ
“ngậm miệng ăn tiền”, tức là đã có chủ ý xấu rồi. Ở một cơ quan nọ, mấy
người bảo nhau, cái ông X lúc nào mồm cũng như rùa ăn sung, chả có chính
kiến gì. Khi anh ta có ý kiến thì toàn dựa ý cấp trên, dựa ý tập thể,
mong “làm rõ thêm” và “hy vọng rằng”. Còn khi cần nói rõ, vấn đề này sai
chỗ nào, đúng chỗ nào, thái độ của anh, sẽ xử lý ra sao, thì anh ta sẽ
“ném cát bụi tre” bằng những câu chữ mập mờ, nước đôi, đại loại như:
"Cần tính toán thêm, nên hỏi lại cơ sở, vấn đề này nhạy cảm, có thể lùi
đến phiên họp sau được không?". Hoặc có anh nói ráo hoảnh: “Tôi biểu
quyết theo đa số”. Thế nhưng lúc giải lao thì vẫn là anh, rỉ tai người
này, vỗ vai người khác: “Ông nói đi, ông nói khách quan hơn tôi. Tội cậu
này đáng chém”. Hoặc: “Oan cho nó quá! Đồng chí gần nó lâu sao không
nói. Sau này nó oán chúng ta”. Cái kiểu bày tỏ, vận động hành lang này
đã cũ lắm, nhưng nó sống dai dẳng và biến ảo rất tinh vi. Nhất là từ khi
nó được sự "phù phép" của chiếc điện thoại thông minh vốn chả có tội vạ
gì.
Vì sao căn bệnh này tồn tại dai dẳng thế? Vì sao mà không ít cán bộ,
trong đó có cán bộ cấp cao cũng mắc thói tai lành tai điếc. Thậm chí có
vị chủ trì cuộc họp sắp diễn ra cũng “khó” nói sự thật, bèn nghĩ ra cách
gọi điện cho cấp dưới: "Mai chú đề xuất nhé. Anh nêu 3 phương án, chú
theo phương án này. Việc này là anh vì chú!". Nó khiến cho người trong
cuộc trằn trọc, mất ngủ không đáng có. Nó là mảnh đất cho cái “cây” suy
diễn nảy mầm, suy bụng ta ra bụng người, chủ quan và phiến diện.
Vì sao dai dẳng thế, còn là do thái độ cầu an. Nói ra lúc này thế nào
đây, khen cũng chết, chê cũng chết. Đại hội đến nơi rồi, bầu bán sát
gần rồi, mất phiếu có khi chỉ vì “lộ thiên cơ”, thế là đành trốn vào một
cái tham luận vô thưởng vô phạt “mạnh bước trên đường phát triển”. Im
lặng còn vì một thỏa thuận ngầm nào đó, lợi ích của tôi, của anh, của
“nhóm tôi”, “nhóm anh”. Và người ta đã chọn im lặng.
Vì sao dai dẳng thế? Vì cái chủ nghĩa cá nhân trong mỗi con người,
cái tôi lớn quá. Có khi là vì quá đam mê quyền lực, quá ham muốn về vật
chất nên đánh mất mình. Quyền lực và danh vọng thường làm hư hỏng con
người. Vụ Việt Á gần đây nhất, cái vô lương hoành hành trên nỗi đau khổ
của đồng loại là một minh chứng rõ nhất. Có người rao giảng về đạo đức
nhưng đã “im lặng” cho thuộc cấp, cho những đơn vị liên quan nhân danh
khoa học vi phạm pháp luật.
Rất mừng là, bên cạnh những chuyện kể trên, có rất nhiều gương sáng
quanh ta. Trong các cơ quan, đơn vị có rất nhiều những tấm gương
sáng-tấm gương trung thực, dám nói thẳng, nói thật. Thấy đúng thì bảo vệ
để khuyến khích người tốt, việc tốt, lên án những kẻ cơ hội, đố kỵ,
thúc đẩy công việc hoàn thành. Thấy sai thì lên tiếng mạnh mẽ để làm rõ
đúng sai, vạch trần tham nhũng, tiêu cực. Có những cán bộ quân đội, cựu
chiến binh suốt mấy chục năm không chịu im lặng, kiên quyết đấu tranh
vạch trần cái xấu, cái ác, mặc dù có thể nguy hiểm tới bản thân, gia
đình. Như trường hợp cựu chiến binh Trần Văn Bính (sinh năm 1946), 20
năm kiên trì đấu tranh chống tham nhũng và cuối cùng đã thành công. Ông
đã thẳng thắn nêu vấn đề tiêu cực ra trước Đại hội Đảng bộ phường Hoàng
Liệt (quận Hoàng Mai, Hà Nội). Bị đe dọa, bị đánh trọng thương ông vẫn
không lùi bước. Các cán bộ tiêu cực cũng không mua được sự “im lặng” của
ông, dù họ trả “giá” rất cao. Thấy sai mà mình im lặng thì càng sai,
ông Bính trả lời đơn giản như vậy.
Một câu hỏi đã có nhiều dịp được trả lời, rằng làm sao đây để chống
được căn bệnh “điếc có chủ ý”? Xin thưa, chúng ta vẫn phải tiếp tục trả
lời, vì thực tiễn luôn vận động, vì sự diễn biến phức tạp của tình trạng
này. Thẳng thắn và trung thực, nói như vậy mà làm thì khó thay! Nhưng
nhất định phải làm. Trước hết là phải xây dựng được khối đoàn kết, thật
sự dân chủ trong sinh hoạt đảng và các tổ chức chính trị-xã hội. Người
đứng đầu đơn vị phải thật sự gương mẫu, đề cao trách nhiệm cá nhân, phải
có con mắt tinh đời để nhận ra ai chân, ai giả, ai tạm thời im lặng vì
cái chung, ai “ngậm miệng ăn tiền”? Khi anh không nói ra, không hẳn mọi
người không biết, vì còn có một nhân chứng nữa, đó chính là lương tâm
anh. Và điều không bao giờ cũ: Nghiêm túc tự phê bình và phê bình để nội
bộ thật sự đoàn kết, hiểu nhau, tin nhau, hướng đến những giá trị tốt
đẹp, nhân văn, vì sự phát triển, vững mạnh của cơ quan, đơn vị; đồng
thời cũng vì sự tiến bộ, trưởng thành của mỗi cán bộ, đảng viên.
Theo qdnd.vn